Niedawno zamieściłam na Instagramie zdjęcie bursy ukraińskiego Narodnego Domu (dziś mieści się tu biblioteka) z podpisem „ukraińska secesja”. Zaraz znalazł się oburzony, który zamieścił komentarz dlaczego przekłamujecie historię, to jest polska kamienica. Jednocześnie nie zadał sobie trudu znalezienia jakiejkolwiek informacji o kamienicy, wychodząc z prostego założenia, że wszystko, co lwowskie, to polskie. Tymczasem mowa o obiekcie, który został wybudowany przez Ukraińców i dla Ukraińców, w dodatku nadano mu styl nawiązujący do sztuki ludowej, styl, zwany później huculską secesją lub ukraińską secesją – styl, który miał manifestować ukraińską odrębność narodową (J. Lewicki).
Za jego twórcę uważa się Iwana Lewińskiego, lwowskiego architekta i przedsiębiorcę budowlanego, choć Lewiński prawdopodobnie sam nie projektował. Firma budowlana Lewińskiego wzniosła we Lwowie tak znane obiekty jak Teatr Wielki, gmachy Wydziału Lekarskiego, Pasaż Mikolascha, hotel George, Galicyjska Kasa Oszczędności czy dworzec kolejowy. Biuro projektowe Lewińskiego, w którym pracowali m. in. Tadeusz Obmiński, Aleksander Łuszpiński, Lew Lewiński, wykonało szereg projektów lwowskich gmachów i kamienic, przede wszystkim w stylu secesji.
Charakterystycznym elementami huculskiej secesji są ręcznie malowane ceramiczne płytki na fasadzie, naśladujące hafty, imitacja w betonie lub kamieniu drewna, geometryzowane, stylizowane na ludowe, okucia – kraty w oknach, balkony, ogrodzenia – te realizował najczęściej współpracujący z Lewińskim Mychajło Stefaniwski.
Najbardziej znanym obiektem, uważanym też za najlepszy przykład stylu uchodzi gmach Towarzystwa Ubezpieczeniowego Dniestr przy ul. Ruskiej:
W podobnym stylu wzniesiono gmachy innych instytucji ukraińskich: bursy Ukraińskiego Tow. Pedagogicznego, bursa diakonów koło katedry św. Jura, bursa instytutu Narodnyj Dim (to właśnie ta ze zdjęcia na Instagramie), Ukraiński Dom Akademicki.
źródła:
https://lia.lvivcenter.org/uk/persons/levynskyi-ivan/
Lewicki J. Między tradycją a nowoczesnością
