Dziś Wielkanoc w kościele wschodnim.

Święta wielkanocne na zachodzie Ukrainy obchodzone są bardzo uroczyście i tłumnie – w szerokim gronie rodziny i znajomych, w cerkwiach i na ulicach miasta. Dużo dzieje się już w samym Wielkim Tygodniu. W piątek ludzie odwiedzają cerkwie, aby ucałować płaszczenycię, czyli całun z symbolicznego Grobu Pańskiego. W większych parafiach ludzie ustawiają się w wielogodzinnych kolejkach. Tego dnia odbywają się także procesje z płaszczenycią.

kolejka do płaszczenyci w cerkwi bazylianów (d. kościół bernardynów) we Lwowie, 2010 r.

W tym roku, ze względu na epidemię, procesje i całowanie jest zabronione. Wierni mają zachować odpowiedni odstęp, a płaszczenyce mają być odgrodzone, żeby nikt nie dosięgał. W jednej z parafii w Samborze ksiądz zlekceważył zakaz i odbyła się procesja, w dodatku wierni szli w grupie i bez maseczek. Sprawa będzie miała finał w sądzie. W inny sposób rozwiązał sprawę tłumów w cerkwi vice mer Dniepra – po licznym nabożeństwie w niedzielę palmową przed wejściem do cerkwi wykopano długi, głęboki i szeroki rów, a vice mer oświadczył, że miał w nocy widzenie, że właśnie w tym miejscu jest awaria sieci wodociągowej i niewypał z II wojny.

Płaszczenycia. Cerkiew wołoska we Lwowie, 2020

Święcenie pokarmów

W sobotę wieczorem święci się pokarmy (na wsiach w niedzielę rano). We Lwowie jest to wielkie wydarzenie, ludzie idą całymi rodzinami, odświętnie ubrani w wyszywanki, spotykają się ze znajomymi, rodziną, odwiedzają inne cerkwie, siedzą do wieczora na kawie. Koszyczki, a w zasadzie wielkie kosze z zapasem jedzenia na całe święta ustawia się na placach przed świątyniami, w każdym płonie świeca.

święcenie pokarmów, 2009

W tym roku duchowni zalecają samodzielne poświęcenie koszyczków w domu, zapewniając, że takie też będą „ważne”, ale deklarują, że nie odeślą do domu tych, którzy będą chcieli jednak poświęcić w cerkwi. Na wsiach opracowano prosty i bezpieczny sposób: każdy o omówionej godzinie wystawi koszyk przed bramą, a ksiądz przejdzie i poświęci. Wiara i obrzędowość w kościele wschodnim jest dużo bardziej, niż zachodnia, oparta na rytuale i na fizycznym kontakcie z sacrum, więc dużo trudniej im przystosować się do nowych zakazów. Mimo to na święcenie pokarmów prawie nikt nie przyszedł.

Nowe przysłowie ukraińskie: „im więcej parafian na Wielkanoc, tym mniej parafian na Boże Narodzenie”.

święcenie pokarmów, 2020

Główne miejsce w koszyku wielkanocnym zajmuje paska – drożdżowa babka o prostym kształcie. Bez paski nie ma Wielkanocy. We Lwowie kilka większych piekarni i supermarketów zaprosiło duchownych do poświęcenia pasek jeszcze przed sprzedażą.

paski – wielkanocne babki

W niedzielę wszystkie cerkwie mają odprawiać nabożeństwa za zamkniętymi drzwiami. Nie odbędą się też tradycyjne hajiwki – wielkanocne zabawy połączone ze śpiewaniem tradycyjnych pieśni. Najliczniejsze festyny miały zawsze miejsce w skansenie lwowskim, który obecnie jest zamknięty.

Cmentarze

Wielkanoc w kościele wschodnim to także czas zaduszny (2 listopada zaduszki obchodzi tylko kościół zachodni) – masowego odwiedzania grobów, a także modlitw na cmentarzu z udziałem duchownych. Na wsiach wygląda to w ten sposób, że cały dzień ksiądz chodzi po cmentarzu, zatrzymując się przy każdym grobie i modli się za dusze zmarłych z danej rodziny, którzy są zapisywani w specjalnej książeczce. Każdy musi być wymieniony z imienia. Księdzu towarzyszy diak – świecka osoba, która śpiewa z nim w czasie liturgii w cerkwi oraz pomocnicy z chorągwiami. Nieco dalej czeka na swoją kolej reszta wsi.

We Lwowie zaleca się, aby nie odwiedzać cmentarzy, a tradycyjne modlitwy przenieść na inny czas. Na wsiach decyduje proboszcz.

modlitwy za zmarłych na cmentarzu, wieś Peczychwosty, 2008

Komu bije dzwon

Na koniec jeszcze kilka słów o Cerkwi Prawosławnej. Na Ukrainie funkcjonuje ona w dwóch strukturach – Prawosławna Cerkiew Ukrainy, która powstała w 2018 roku oraz Ukraińska Cerkiew Prawosławna (patriarchatu moskiewskiego). Do tej pierwszej należał (opuścił ją po otrzymaniu autokefalii) wspominany już przeze mnie w dzienniczku z czasów epidemii Filaret, honorowy patriarcha Ukrainy (ten, który uważa, że koronawirus jest karą za grzechy środowisk LGBT). Filaret uważa, że komunią nie można się zarazić.

Ławra Kijowsko-Pieczerska, 2002

Media podają, że sam główny naczelnik-metropolita Cerkwi Moskiewskiej, Onufry, został potajemnie hospitalizowany z koronawirusem, a także z drugim metropolitą, Antonim. Służba prasowa Cerkwi zaprzecza. Wszyscy żywi i zdrowi, szykują się do świąt. Do Cerkwi Moskiewskiej należą najważniejsze klasztory prawosławne – Ławra Kijowska i Ławra Poczajowska. Sytuacja w Ławrze Poczajowskiej nie jest znana, ponieważ jej kierownictwo nie współpracuje z władzami. Wiadomo, że jeszcze w marcu zaraziło się tam wirusem kilka osób z Mołdawii. Mimo to kompleks działa i przyjmuje pielgrzymów. W Ławrze Kijowskiej, na czele której stoi patriarcha Paweł (znany też jako „Pasza Mercedes” – zgadnijcie, czemu) także panuje przekonanie, że wiara najlepiej chroni przed wirusem, a jeszcze lepiej częste odwiedzanie cerkwi i odprawianie drogi krzyżowej. Świetnie rozpędza wirusy dźwięk cerkiewnych dzwonów. Efekt jest taki, że w Ławrze Kijowskiej jest już ponad 100 mnichów zakażonych koronawirusem, a także 18 seminarzystów, zmarł jeden z mnichów, zresztą przybyły niedawno z Poczajowa. Policja zablokowała wejścia do Ławry. Sam Paweł jest w szpitalu. Stamtąd zresztą zwrócił się do wiernych z prośbą o hojniejsze ofiary finansowe w związku z zaistniałą sytuacją. W odpowiedzi usłyszał: sprzedaj mercedesa!

Dzienniczek z czasów pandemii #4
10+ years challenge: Rynek

zobacz także:

Subscribe
Powiadom o
5 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments

O rety, mimo woli chyba się staję fanem prawosławia… :D
Ponadto mera Dnipro, za numer z wykopem i jego uzasadnienie, mianuję merem wszystkich merów, no i zaległy plus dla mera Lwowa za brak maseczki – tak trzymać, trzeba być twardym :)))

Dzień dobry, orientuje się Pani, czy są prowadzone zbiórki pieniędzy na zakup respiratorów dla Lwowian w związku z epidemią? Pozdrawiam serdecznie, dziękuję za odpowiedź

Jeżeli pytanie wynika z chęci dołączenia do pomocy, mogę ustalić czy i która polska fundacja prowadzi obecnie działalność w przedmiotowej sprawie.
Na stronie Kuriera Galicyjskiego jest notka z 24.04.2020 „Polska przekazała lwowskiemu szpitalowi sprzęt medyczny”. Akurat Dobrzy Znajomi to ogarniali.
Linka z KG nie wkleiłem, bo wtedy komentarz by się tu nie ukazał.

Pdf mini-guides

Ostatnie wpisy